Nhận biết heo sắp đẻ và cách chăm sóc là công việc rất quan trọng. Người chăn nuôi càng thành thạo các kỹ thuật chăm sóc giảm thiểu rủi ro, mang đến hiệu quả trong chăn nuôi.
Để xác định thời điểm heo nái đẻ, có thể dựa vào lịch phối giống hoặc trạng thái cơ thể của heo.
* Bộ phận sinh dục: Trước ngày đẻ 1 – 2 ngày, cơ quan sinh dục có những thay đổi rõ rệt. Âm môn phù to, nhão ra và xung huyết nhẹ, đầu núm vú căng to, tĩnh mạch vú nổi rõ ràng.
* Nhận biết qua hành vi:
– Ăn ít hoặc không ăn do cơ thể mệt mỏi, có những cơn đau.
– Kêu với tiếng khác biệt so với thường ngày.
– Trước khi đẻ, thường có thói quen cắn ổ, tha rơm rạ làm ổ đẻ.
– Khi sắp đẻ, âm môn sẽ phù, nhão và có thể xung huyết.
Dấu hiệu từ vú:
– Vú căng tròn, mạch vú nổi rõ ràng. Khoảng 3 ngày trước khi đẻ, vú tiết ra nước trong. Trước một ngày đẻ, có thể vắt được sữa.
– Nếu vú trước vắt được sữa, heo sẽ đẻ vào ngày hôm sau.
– Nếu vú sau vắt được sữa, heo sẽ đẻ trong vài giờ sau đó.
Một số trường hợp heo chậm đẻ hoặc đẻ khó, có thể cân nhắc việc tiêm PGF2α để hỗ trợ quá trình đẻ. Hoocmon Prostaglandin, đặc biệt là loại có hoạt tính mạnh nhất là PGF2α, có tác dụng:
– Phá vỡ màng noãn bao để gây rụng trứng.
– Phá hủy thể vàng, nang nước trên buồng trứng, gây động dục.
– Gây hưng phấn ống sinh dục, tăng cường nhu động tử cung, kích thích mở cổ tử cung.
Quá trình sinh con của heo nái thường chia thành 3 giai đoạn chính như sau:
Giai đoạn chuẩn bị đẻ (2 – 12 giờ): Heo có biểu hiện co rút đều đặn bộ phận sinh dục, cổ tử cung mở rộng, và dịch ối chảy ra để bôi trơn.
Giai đoạn đẩy thai (1 – 4 giờ): Màng ống căng phồng, các cơ co bóp mạnh để đẩy bào thai qua cổ tử cung ra ngoài.
Giai đoạn cuống nhau ra ngoài: Sau khi bào thai ra ngoài, màng nhau sẽ được đẩy qua âm đạo trong khoảng 15 phút nhờ các cơ rút dạ con.
Lưu ý: Nếu quá trình sổ nhau gặp khó khăn, có thể dẫn đến viêm tử cung và nguy cơ hoại tử niêm mạc tử cung do sự oxy hóa tạo ra các chất độc.
Trước ngày dự sinh mà heo chưa có biểu hiện gì, nên tiêm kích dục tố PGF2α để kích thích sinh đẻ. Thông thường, sau 12 giờ thuốc sẽ có tác dụng.
Chuẩn bị sẵn các dụng cụ hỗ trợ trước khi heo đẻ.
Bước 1: Khi heo con được đẻ ra, lau khô toàn thân và vùng miệng bằng vải để giữ ấm, kích thích lưu thông máu và làm sạch dịch nhầy trong mũi, miệng để heo con dễ thở.
Bước 2: Cắt rốn: Dùng dây buộc rốn cách bụng 3-5 cm, sau đó dùng kéo cắt phần dưới chỗ buộc 1 cm và sát trùng.
Bước 3: Cắt đuôi: Dùng kìm bấm vào phần đuôi cách hậu môn 3-4 cm, giữ một lúc cho máu ngừng chảy, sau đó dùng kéo cắt phần đuôi và sát trùng vị trí cắt.
Sau khi hoàn thành, đưa heo con vào ô úm để giữ ấm, sau đó cho bú sữa đầu.
Đối với heo nái: Theo dõi thường xuyên các biểu hiện của heo nái trong quá trình đẻ để xử lý kịp thời các tình huống xấu.
Giai đoạn trước sinh: Vệ sinh và sát trùng chuồng trại trước 2 tuần khi heo sinh để tránh lây bệnh cho heo con. Khử trùng nền và sàn chuồng ít nhất 7 ngày trước khi chuyển nái vào. Tắm rửa sạch sẽ cho heo nái trước khi chuyển vào chuồng sinh. Ngày heo sinh, không cho ăn để giảm sốt nhưng phải cung cấp đủ nước. Lau sạch vú và âm hộ heo nái. Chuẩn bị dụng cụ y tế, Vitamin C, thuốc cầm máu và thuốc hồi sức.
Giai đoạn trong khi sinh: Túc trực thường xuyên để hỗ trợ heo mẹ. Khi vú căng cứng, heo nằm yên, âm hộ ra phân và dịch hồng, heo sắp đẻ. Để heo tự nhiên sinh nếu không cần can thiệp. Khoảng cách giữa các con heo con là 15 – 20 phút, quá trình sinh kéo dài 2 – 5 tiếng; ra nhau sau sinh khoảng 3 – 5 giờ.
Chăm sóc heo nái sau sinh: Tiêm 1 mũi oxytocine để đẩy hết nhau thai, tránh sót nhau. Tránh để heo mẹ ăn nhau thai. Tiêm 3 mũi kháng sinh chống viêm kéo dài: mũi 1 sau sinh 6 – 8 giờ, mũi 2 sau 24 giờ, mũi 3 sau 24 giờ tiếp theo (có thể dùng Amoxicilin). Vệ sinh cơ quan sinh dục đặc biệt là vùng vú và mông. Cung cấp đủ nước, thức ăn, dinh dưỡng, và tăng dần khẩu phần ăn sau sinh. Các trang trại đảm bảo môi trường sống sạch sẽ với nhiệt độ 27 – 30°C, độ ẩm < 90% và vận tốc không khí 0,5 – 1,5 m/giây.
Quá trình hộ sản cho heo nái thành công khi toàn bộ heo con sinh ra đều khỏe mạnh, không có heo con bị chết. Heo nái phục hồi nhanh chóng, đàn heo không mắc bệnh truyền nhiễm.
Trên đây là những thông tin các chuyên gia thuốc thú y Dufafarm gửi tới các trang trại chăn nuôi. Mong rằng, những kiến thức này sẽ giúp các trang trại có đầy đủ kiến thức để việc chăn nuôi trở nên dễ dàng và đạt hiệu quả cao.
0977 521 568 
dufafarm999@gmail.com 
