I. Căn bệnh
Bệnh cầu trùng là do một lớp đơn bào ký sinh ở đường ruột của gà thuộc họ Eimeria gây ra.
Gồm : E.maxima, E. necatrix, E.brunetti, E.acervulia và E. tenella. Trong thực tế ít khi thấy gây bệnh do 1 chủng mà do nhiều chủng gây lên.
II. Triệu chứng
2.1 Thể cấp tính
Lúc mới bị bệnh gà ỉa khó và bị táo bón sau đó không lâu gà chuyển sang đi ỉa phân lỏng, sáp, lẫn máu.
Gà ủ rũ lười đi lại, tụ tập lại ở một góc chuồng, lông xù, mắt nhắm nghiền, bỏ ăn, uống nhiều nước.
Với cầu trùng ruột non:
Phân gà lúc đầu vàng trắng, vàng xanh, phân sống, sau chuyển sang màu nâu có lẫn máu.
Với bệnh cầu trùng manh tràng (ruột tịt):
Gà ỉa ra phân sáp lẫn máu tươi, giống như tương ớt, hậu môn dính máu, đôi khi có một số con có triệu chứng thần kinh.
2.2 Thể mạn tính
Thường gặp ở gà > 50 ngày tuổi có các triệu chứng mô tả ở trên nhưng nhẹ hơn, thời gian ốm kéo dài hơn với tỷ lệ chết thấp hơn.
2.3 Thể không có triệu chứng lâm sàng
Đây là thể mang trùng, gà bị bệnh không biểu hiện bệnh, vẫn đi lại ăn uống bình thường, thỉnh thoảng thấy ỉa chảy, tỷ lệ đẻ giảm.
III. Mổ khám
Với cầu trùng ruột non
Ruột non phình to, có nhiều điểm trắng, đỏ, ruột chứa nhiều dịch nhày có mủ, máu tươi hoặc máu đen và thức ăn không tiêu.
Gan sưng có nhiều điểm xuất huyết nhỏ li ti, túi mật chứa đầy mật căng to.
Với cầu trùng manh tràng
Hai manh tràng sưng căng to, bên trong chứa đầy máu tươi lẫn phân, giống như hai quả ớt đỏ.